Cây hành là một trong những loại cây gia vị quen thuộc và phổ biến trong nền ẩm thực Việt Nam cũng như trên toàn thế giới. Với hương vị đặc trưng, hành không chỉ làm gia vị mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, góp phần làm phong phú thực đơn mỗi ngày của con người. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về kỹ thuật trồng hành, từ lựa chọn giống, chuẩn bị đất, đến các phương pháp chăm sóc và thu hoạch để đạt được năng suất cao.
Nội Dung Bài Viết
1. Giới Thiệu Về Cây Hành
Hành thuộc chi Allium và họ Alliaceae. Cây hành có nguồn gốc từ khu vực Trung Á, được sử dụng từ hàng nghìn năm qua, cả trong ẩm thực và y học. Các giống hành phổ biến ở Việt Nam bao gồm hành lá (hành hoa), hành củ (hành tím, hành tây, hành hương), và chúng có thể được sử dụng trong nhiều món ăn khác nhau, từ các món ăn chính đến món ăn phụ, gia vị.
2. Điều Kiện Sinh Trưởng Của Cây Hành
Trước khi trồng hành, việc nắm vững các yếu tố môi trường và điều kiện sinh trưởng của cây là vô cùng quan trọng để đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh và cho năng suất cao.
2.1. Đất Trồng
Cây hành thích hợp với đất thịt pha cát, đất phù sa hoặc đất mùn. Những loại đất này có độ tơi xốp tốt, khả năng thoát nước nhanh và giữ ẩm vừa phải. Để đảm bảo cây hành phát triển tốt, bạn cần tránh những loại đất sét nặng, vì chúng dễ gây ngập úng và cản trở sự phát triển của rễ.
Cách cải tạo đất:
- Cày xới kỹ: Trước khi trồng, hãy cày xới đất để làm cho đất tơi xốp và thông thoáng.
- Bón phân hữu cơ: Sử dụng phân chuồng hoai mục, phân trùn quế hoặc phân hữu cơ khác để tăng độ phì nhiêu của đất.
- Bón vôi: Nếu đất có độ pH thấp (đất chua), bạn cần bón vôi để trung hòa độ chua, giúp cây hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn.
- Luân canh: Thực hiện luân canh để tránh tình trạng đất bị thoái hóa và gia tăng năng suất.
>>>Xem thêm: cách trộn đất trồng cây.
2.2. Ánh Sáng
Cây hành là loài ưa sáng, cần ít nhất 10-12 giờ ánh sáng mặt trời mỗi ngày để phát triển mạnh mẽ. Vì vậy, khi trồng hành, hãy chọn những vị trí có nhiều ánh sáng mặt trời và tránh những nơi bị che khuất bởi cây cối hoặc các công trình khác. Nếu trồng trong nhà, bạn có thể sử dụng đèn chiếu sáng bổ sung để đảm bảo cây nhận đủ ánh sáng.
2.3. Nhiệt Độ và Độ Ẩm
Cây hành phát triển tốt nhất ở nhiệt độ từ 18-25°C. Khi nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, cây sẽ bị suy yếu và năng suất sẽ giảm. Cần duy trì độ ẩm đất ở mức 60-70%, không quá khô cũng không quá ẩm ướt để tránh thối rễ.
3. Kỹ Thuật Chọn Giống Và Nhân Giống
Chọn giống cây là bước đầu tiên quyết định đến sự thành công của vụ mùa.
3.1. Chọn Cây Giống
- Hành củ: Chọn củ giống có kích thước vừa phải, không bị mềm nhũn hay có dấu hiệu sâu bệnh. Củ giống phải khô ráo, không trầy xước hoặc dập nát.
- Hành cây con: Cây con khỏe mạnh, không bị vàng úa, sâu bệnh, và có thân cây thẳng đứng, lá xanh tươi.
3.2. Phương Pháp Nhân Giống
- Nhân giống bằng hạt: Thường được sử dụng để tạo ra giống hành lá. Hạt hành có thể gieo trực tiếp vào đất hoặc ươm trong bầu đất trước khi trồng. Phương pháp này giúp tiết kiệm chi phí nhưng cây con sẽ phát triển chậm hơn.
- Nhân giống bằng củ: Phương pháp này thường được áp dụng để trồng hành củ. Củ hành giống được chọn lọc kỹ và trồng trực tiếp xuống đất. Cây phát triển nhanh, rút ngắn thời gian thu hoạch.
4. Kỹ Thuật Gieo Trồng
Thời vụ
Giống hành lá có thể trồng quanh năm, nhưng nó thích hợp trồng nhất là trong mùa nắng nóng từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Thời gian sinh trưởng, phát triển của 2 giống hành là tương tương với nhau từ 40-45 ngày thu hoạch được một vụ. Mùa mưa cũng có thể trồng được hành, tuy nhiên hành yếu và dễ bị sâu bệnh.
Khi đã chuẩn bị được đất và giống, bước tiếp theo là gieo trồng.
Mật Độ Và Khoảng Cách Trồng
- Hành củ: Khoảng cách giữa các hàng là 15-20cm, giữa các cây trong hàng là 10-15cm. Mật độ khoảng 40-50 cây/m².
- Hành lá: Khoảng cách giữa các hàng là 10-15cm, giữa các cây trong hàng là 5-10cm. Mật độ khoảng 60-80 cây/m².
Cách Gieo Hạt hoặc Trồng Củ
- Gieo hạt: Rải hạt đều trên mặt luống và phủ một lớp đất mỏng lên trên, sau đó tưới nước nhẹ để giữ ẩm.
- Trồng củ: Đào hốc nhỏ trên luống theo khoảng cách đã định, đặt củ hành xuống hốc và phủ đất xung quanh. Sau khi trồng, cần tưới nước nhẹ.
5. Chăm Sóc Cây Hành
Cây hành cần được chăm sóc đúng cách để phát triển mạnh mẽ và đạt năng suất cao.
5.1. Tưới Nước
Cần tưới đủ ẩm, không để đất quá khô hoặc quá ẩm ướt. Trong giai đoạn cây non, bạn cần tưới nước thường xuyên hơn. Khi cây lớn, có thể giảm tần suất tưới. Lưu ý nên tưới vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để tránh sốc nhiệt cho cây.
5.2. Bón Phân
- Phân hữu cơ: Bón phân chuồng hoai mục, phân trùn quế, hoặc phân hữu cơ vi sinh trước khi trồng để tăng độ phì nhiêu cho đất.
- Phân vô cơ: Bón phân NPK, phân đạm, phân kali trong quá trình sinh trưởng của cây. Lưu ý không bón quá nhiều phân đạm, vì cây sẽ phát triển quá mức về lá mà không phát triển củ.
5.3. Làm Cỏ Và Xới Đất
Làm cỏ giúp tránh tình trạng cạnh tranh dinh dưỡng giữa cây hành và cỏ dại. Xới đất quanh gốc cây sẽ tạo độ thông thoáng cho rễ cây, giúp cây phát triển tốt hơn.
5.4. Phòng Trừ Sâu Bệnh
Các loại sâu bệnh thường gặp ở hành bao gồm sâu ăn lá, bệnh thối rễ, bệnh đốm lá, và bệnh sương mai. Để phòng trừ sâu bệnh, bạn cần chọn giống cây khỏe mạnh, luân canh cây trồng, và vệ sinh đồng ruộng thường xuyên. Trong trường hợp cây bị sâu bệnh, bạn có thể sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học hoặc hóa học, tuân thủ theo chỉ dẫn.
5,5. Bón phân
Lượng phân bón dành cho 1 sào (1000m2): khoảng 2.000kg phân chuồng đã hoai mục hoặc loại phân hữu cơ vi sinh, có thể là tro bếp ủ với nước phân trong chuồng, 24kg đạm urê, thêm 50kg lân super, 10kg kali clorua.
Bón lót: khoảng 1000kg phân chuồng đã hoai mục hoặc loại phân hữu cơ vi sinh, 50kg lân được trộn đều với đất mặt, sau đó trồng cây giống.
Bón thúc:
- Bón lần 1: sau khoảng thời gian trồng 7 – 10 ngày, các bạn pha loãng 2kg đạm urê để tưới, nồng độ khoảng 0,5 – 1% (5-10g ure/1l nước).
- Bón lần 2: sau lần 1 khoảng tầm 10 ngày, pha loãng tầm 2kg đạm urê để có thể tưới nồng độ 0,5 – 1% (5-10g ure/1l nước).
- Bón lần 3: sau lần 2 khoảng tầm 10 ngày, bón theo rãnh giữa 2 hàng hành đã được trồng urê, phân chuồng, kali.
- Bón lần 4: sau lần 3 khoảng tầm 10 ngày, pha loãng urê, kali để tưới cho hành.
6. Thu Hoạch Và Bảo Quản
6.1. Thời Điểm Thu Hoạch
Hành củ thường được thu hoạch khi lá hành bắt đầu ngả vàng và khô dần, thân hành mềm đi và củ phát triển to. Đối với hành lá, thu hoạch khi lá đạt kích thước mong muốn, không bị sâu bệnh.
6.2. Cách Thu Hoạch
Dùng xẻng hoặc thuổng đào nhẹ nhàng xung quanh gốc hành, tránh làm tổn thương củ. Sau khi thu hoạch, để hành khô ráo tự nhiên trên luống trong khoảng 1-2 ngày.
6.3. Bảo Quản Hành
- Bảo quản hành tươi: Sau khi thu hoạch, bạn cần để hành khô ráo hoàn toàn trước khi bảo quản. Đặt hành ở nơi thoáng mát, khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp và nơi có độ ẩm cao.
- Bảo quản lâu dài: Hành có thể bảo quản trong kho lạnh với nhiệt độ từ 0-4°C, hoặc trong cát khô để giữ được chất lượng lâu dài.
Kết Luận
Trồng hành không phải là một công việc quá khó khăn, nhưng để đạt được năng suất cao và chất lượng tốt, người trồng cần phải chú ý đến từng khâu trong quy trình canh tác, từ chọn giống, chuẩn bị đất, chăm sóc cây cho đến thu hoạch và bảo quản. Bằng cách áp dụng đúng kỹ thuật, người nông dân có thể đạt được hiệu quả kinh tế cao từ việc trồng hành, góp phần cung cấp nguồn thực phẩm bổ dưỡng cho cộng đồng và nâng cao chất lượng sản phẩm nông sản Việt Nam.
