Bài viết này cung cấp hướng dẫn chi tiết về kỹ thuật trồng ớt chỉ thiên trong mùa mưa, giúp bà con nông dân đạt năng suất cao và chất lượng tốt.
I. Giới thiệu về cây ớt chỉ thiên
Phân loại: Ớt chỉ thiên (Capsicum annuum) thuộc họ Cà (Solanaceae), chi Capsicum, loài annuum.
Giá trị kinh tế: Ớt chỉ thiên là loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực, chế biến thực phẩm, dược liệu và xuất khẩu. Giá ớt thường cao hơn trong mùa mưa do khan hiếm nguồn cung.
Năng suất: Năng suất ớt chỉ thiên có thể đạt 25-30 tấn/ha nếu áp dụng đúng kỹ thuật trồng và chăm sóc.
II. Tại sao phải quan tâm kỹ thuật trồng ớt vào mùa mưa?
Mùa mưa tạo điều kiện thuận lợi cho sâu bệnh phát triển mạnh, gây khó khăn cho việc canh tác ớt. Áp dụng đúng kỹ thuật giúp cây ớt chống chịu sâu bệnh, đảm bảo năng suất và chất lượng.
III. Thời vụ trồng ớt
Miền Bắc:
Vụ sớm: Gieo tháng 8-9, thu hoạch tháng 12 – tháng 1 năm sau.
Vụ chính: Gieo tháng 10-11, thu hoạch tháng 2-3 năm sau.
Vụ hè thu: Gieo tháng 4-5, thu hoạch tháng 8-9.
Miền Trung: Vụ chính (tháng 10-11) do mưa bão tháng 9-10.
Miền Nam:
Vụ chính: Gieo tháng 10, thu hoạch tháng 2 năm sau.
Vụ hè thu: Gieo tháng 4, thu hoạch tháng 8.
IV. Đặc điểm thổ nhưỡng
Loại đất: Đất tơi xốp, giàu mùn, thoát nước tốt như đất thịt nhẹ, đất cát pha, đất phù sa. Độ pH lý tưởng từ 6-6,5.
Luân canh: Tránh trồng ớt sau các cây họ Cà (cà chua, cà tím) để giảm nguy cơ lây bệnh.
V. Kỹ thuật chọn giống
Chọn giống kháng bệnh tốt, chịu ẩm, năng suất cao (NS 507, INNO 555, Sataka 508…).
Hạt giống phải mẩy, không ẩm mốc, mua từ nguồn uy tín.
VI. Chuẩn bị hạt giống
Ngâm ủ: Ngâm hạt trong nước ấm (3 sôi 2 lạnh) 30 phút – 1 tiếng để kích thích nảy mầm. Có thể ngâm trong dung dịch thuốc trừ nấm (theo hướng dẫn) khoảng 30 phút để phòng bệnh.
Vớt và rửa: Rửa sạch hạt bằng nước, để ráo.
Ủ hạt: Gói hạt trong khăn ẩm, cho vào túi nilon buộc kín, ủ ở nhiệt độ 27-28°C trong 24-48 giờ cho đến khi hạt nứt nanh.
VII. Gieo hạt và chăm sóc cây con
- Làm bầu ươm: Trộn đất tơi xốp, phân chuồng hoai mục, tro trấu theo tỷ lệ 6:3:1. Cho hỗn hợp vào bầu ươm (bầu nilon, khay ươm…).
- Gieo hạt: Gieo hạt đã nứt nanh vào bầu ươm, phủ một lớp đất mỏng.
- Tưới nước: Tưới nước đủ ẩm, tránh tưới quá nhiều gây úng.
- Chăm sóc: Đặt bầu ươm ở nơi thoáng mát, có ánh sáng nhẹ. Bón phân cho cây con (phân hữu cơ, phân bón lá) sau khi cây con mọc được 2-3 lá thật.
VIII. Chuyển cây từ bầu ra đất
- Thời điểm: Khi cây con có 4-5 lá thật (25-35 ngày sau gieo).
- Mật độ: Khoảng cách hàng x hàng 1,2-1,4m, cây x cây 0.7m. Mật độ 1400-1500 cây/1000m2.
- Cách trồng: Đào lỗ vừa với bầu ươm, đặt cây con vào lỗ, lấp đất lại, ấn nhẹ xung quanh gốc. Tưới nước ngay sau khi trồng.
IX. Đảm bảo thoát nước
Làm luống cao 20-30cm, rộng 1-1.2m.
Rãnh thoát nước rộng 40cm.
Sử dụng màng phủ nông nghiệp.
X. Chế độ phân bón
Bón lót: Phân chuồng hoai mục, vôi bột, phân lân.
Bón thúc: Bón thúc nhiều lần trong suốt quá trình sinh trưởng, đặc biệt giai đoạn ra hoa, đậu trái, sau thu hoạch. Sử dụng phân NPK, Kali, phân bón lá…
Liều lượng: Tùy thuộc vào loại đất và giai đoạn sinh trưởng của cây (tham khảo hướng dẫn trên bao bì phân bón).
XI. Các loại sâu bệnh thường gặp trên ớt chỉ thiên vào mùa mưa và cách phòng trừ
| Sâu bệnh | Triệu chứng | Biện pháp phòng trừ |
| Bọ trĩ, bọ phấn trắng | Lá biến dạng, xoăn lại, cây còi cọc | Vệ sinh đồng ruộng, bẫy dính, thuốc trừ sâu sinh học |
| Sâu xanh đục trái | Quả bị đục lỗ, thối | Thu gom và tiêu hủy quả bị hại, thuốc trừ sâu |
| Sâu ăn tạp | Gây hại trên lá, cây con | Vệ sinh đồng ruộng, thuốc trừ sâu |
| Bệnh thán thư | Đốm nâu đen trên quả, lá | Thu gom và tiêu hủy tàn dư cây bệnh, thuốc trừ nấm |
| Bệnh đốm trắng lá | Đốm trắng trên lá | Vệ sinh đồng ruộng, thuốc trừ nấm |
| Bệnh sương mai | Đốm nâu trên lá, quả thối | Thu gom và tiêu hủy tàn dư cây bệnh, thuốc trừ nấm |
| Bệnh héo xanh | Cây héo rũ đột ngột | Luân canh cây trồng, thuốc trừ vi khuẩn |
| Bệnh virus (khảm) | Lá loang lổ, cây còi cọc | Chọn giống kháng bệnh, tiêu hủy cây bệnh, kiểm soát côn trùng môi giới |
XII. Thu hoạch ớt chỉ thiên
Thời điểm: Sau 90-120 ngày trồng, khi quả chuyển từ xanh sang đỏ tươi.
Đặc điểm quả chín: Màu đỏ tươi, săn chắc, không nứt, không bị sâu bệnh. Trọng lượng tùy thuộc vào giống và kỹ thuật canh tác (thường từ 5-10g/quả).
Cách thu hoạch: Cắt cuống quả, tránh làm dập nát.
XIII. Vận chuyển và bảo quản
Vận chuyển: Nhẹ nhàng, tránh dập nát, sử dụng thùng carton hoặc sọt có lót giấy.
Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Có thể bảo quản lạnh (4-8°C) để kéo dài thời gian sử dụng.
Hy vọng những hướng dẫn chi tiết này sẽ giúp bà con nông dân trồng ớt chỉ thiên mùa mưa đạt hiệu quả cao. Nên tham khảo thêm ý kiến của cán bộ kỹ thuật nông nghiệp địa phương để áp dụng phù hợp với điều kiện cụ thể của từng vùng.
