Kỹ thuật trồng và chăm sóc hoa thiên lý

Hoa thiên lý (dạ lý hương, tên tiếng anh: Tonkin jasmine, chi Telosma thuộc họ Asclepaadaceae), một loại dây leo Đông Nam Á, có màu xanh nhạt đến trắng/vàng. Vị ngọt, tính mát. Hoa thiên lý là loài hoa gắn liền với nhiều làng quê Việt Nam, từ những bài hát cho đến những câu thơ

“nhà tôi ở cuối chân đồi, có giàn thiên lý có người tôi thương” – Chuyện giàn thiên lý – Nhạc sỹ Anh Bằng

Hoa thiên lý là một loài hoa có đa dạng về công dụng, nó có thể làm thực phẩm cũng có thể thuốc,  ngoài ra, hương thơm của hoa thiên lý được miêu tả là nhẹ nhàng, giúp tâm hồn thư thái.

Giá trị của hoa thiên lý

• Giá trị dinh dưỡng

Hoa thiên lý là loại hoa khá giàu dinh dưỡng, trong hoa thiên lý chứa nhiều chất dinh dưỡng, giàu vitamin A, B1, B2, C, chất xơ, đạm giúp no lâu và hỗ trợ giảm cân…

Trong 100g hoa thiên lý có khoảng 72-75 calo, dưới đây là bảng hàm lượng dinh dưỡng của hoa thiên lý:

trích Wikipedia

Giá trị kinh tế

Hoa thiên lý có giá trị kinh tế khá cao, một gốc thiên lý 1 năm có thể thu hoạch được khoảng 30kg. Giá hoa thiên lý có thể lên đến 35.000 đồng/kg tại vườn, và 50.000 – 55.000 đồng/kg khi bán lẻ .

như vậy mỗi năm 1 gốc hoa thiên lý có thể cho thu nhập khoảng 1tr – 1tr500 ngàn đồng. Với diện tích 1000 m2 mỗi năm có thể thu hoạch được tầm 120 -150tr.

Giá trị y học

Hoa thiên lý được xem là một vị thuốc quý trong Đông y, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, an thần, hỗ trợ điều trị các bệnh như:

• Ngăn ngừa mụn nhọt, rôm sảy.
• Cải thiện giấc ngủ.
• Giảm đau nhức xương khớp.
• Hỗ trợ điều trị bệnh trĩ.
• Hỗ trợ giảm cân.
• Tốt cho người bị vô sinh.

Lưu ý:

• Phụ nữ mang thai, cho con bú, người có bệnh lý nền, người đang điều trị bệnh nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
• Tránh chế biến hoa thiên lý với thực phẩm giàu sắt hoặc nấu quá chín.

Kỹ thuật trồng hoa thiên lý

Mùa vụ

Có thể ươm trồng hoa thiên lý quanh năm, nhưng thời điểm thích hợp nhất là vụ xuân (Thu hoạch vào mùa xuân), thời điểm trồng vào tháng 6-8 dương lịch.

Chọn giống

Tùy theo điều kiện gia đình hoặc điều kiện thực tế, bạn có thể chọn 1 trong 2 giống thiên lý sau:

• Dây lươn: Cây khỏe mạnh, cho thu hoạch lâu dài (4-5 năm) nhưng ra hoa chậm.
• Dây thân: Cây khỏe, ra hoa nhanh nhưng thời gian thu hoạch ngắn hơn (2-3 năm).

Nên chọn dây thân cái bánh tẻ, màu nâu, đường kính 0,5 – 0,7cm, mỗi hom dài 50 – 60cm, có 4 – 5 mắt.

Điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu

Thiên lý là loại cây dễ sống cũng như dễ trồng, phù hợp với nhiều loại điều kiện khí hậu khác nhau, có thể nói thiên lý có thể được trồng ở khắp

• Đất: Hoa thiên lý phù hợp với đất pha cát, đất thịt, tơi xốp, thoát nước tốt
• Ánh sáng: Cây ưa sáng, cần trồng ở nơi thoáng gió, nhiều ánh sáng
• Nhiệt độ: Nhiệt độ thích hợp nhất là 20 – 35°C
• Nước: Cây ưa ẩm nhưng không chịu úng, cần tưới nước thường xuyên, giữ ẩm cho đất nhưng không để đọng nước

Chế độ phân bón

• Bón lót: Trước khi trồng 10 ngày, bón phân chuồng ủ mục, vôi, phân NPK, lân [30].
• Bón thúc:
  • Sau khi trồng 2 tuần, bón phân DAP pha loãng.
  • 1 tháng sau trồng, bón đạm + ure pha loãng.
  • Tiếp tục bón thúc phân NPK định kỳ 10-12 ngày/lần.
  • Khi cây ra hoa, bón phân chuồng ủ hoại hoặc phân NPK hàng tháng.
  • Trước khi thu hoạch 15 ngày, bón thêm lân và kali.
  • Sau mỗi đợt thu hoạch, bón phân chuồng ủ hoại hoặc phân NPK.

Cách chăm sóc

Việc chăm sóc thiên lý cũng khá đơn giản,

• Làm giàn: Khi cây cao khoảng 50-60cm, cần làm giàn cho cây leo, có thể dùng cọc tre, gỗ, bê tông,… cao 2,5-3m, hoặc cũng có thể cho thiên lý leo dọc hàng rào bằng lưới B40 hoặc cột trụ cũng được.
• Tưới nước: Tưới nước đều đặn, giữ ẩm cho đất nhưng không để ngập úng, đặc biệt trong mùa mưa cần vun luống cao để tránh ngập
• Cắt tỉa: Khi cây leo kín giàn, cần cắt tỉa bớt lá già, cành rậm rạp để thông thoáng, hạn chế sâu bệnh

Thu hoạch

• Cây thiên lý trồng khoảng 3 tháng sẽ cho thu hoạch đợt đầu tiên [12, 37].
• Nên thu hoạch hoa và lá non vào buổi sáng, 3 ngày/lần [12, 38].
• Mùa hoa thiên lý kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10 [2].

Tổng kết

Hoa thiên lý là loại cây dễ trồng, mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng, kinh tế và y học. Bằng cách áp dụng đúng kỹ thuật trồng và chăm sóc, bà con có thể thu hoạch hoa quanh năm và nâng cao hiệu quả kinh tế.